%CE%BC%CE%BC.png)
Μελετώ τη σχέση ανάμεσα στην οικονομική θεωρία και ξαναδιάβασα εκείνη την αποκαλυπτική συνέντευξη του Γιουτζίν Φάμα στα τέλη του 2007, στην οποία απορρίπτει συνολικά την ιδέα της φούσκας: Η κρίση του ’29 ήταν υπερβολικά μικρή και η αγορά υποχώρησε. Η κρίση του ’87 ήταν υπερβολικά μεγάλη και η αγορά σημείωσε άνοδο. Eχουμε, λοιπόν, δύο περιπτώσεις: στη μία υπήρξε ελάχιστη αντίδραση, στην άλλη υπερβολική αντίδραση. Αυτό ακριβώς θα περίμενε κανείς αν ήταν αποτελεσματική η αγορά.
Η λέξη «φούσκα» με τρελαίνει. Και όταν οι λέξεις χάνουν εντελώς το νόημά τους, το μέγεθος της «φούσκας» παίρνει διαστάσεις κωμικοτραγικές. Δηλαδή, έπειτα από άπειρες συνεντεύξεις διεθνώς του ίδιου του πρωθυπουργού και τις επαφές του με όλους τους ξένους (σημαντικούς και ασήμαντους) ηγέτες, το αποτέλεσμα ήταν μια παταγώδης αποτυχία. Ο διαβόητος μηχανισμός στήριξης θα ενεργοποιηθεί αν δηλώσουμε αδυναμία χρηματοδότησης από τις αγορές για να πάρουμε το δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Που σημαίνει: «χρεοκοπήστε πρώτα και μετά θα σας βοηθήσουμε». Και αν η κυβέρνηση πανηγυρίζει, τότε η περίπτωσή μας είναι θλιβερή. Αν ληφθεί υπ’ όψιν πως πριν από ένα περίπου χρόνο η Ουγγαρία, η Λεττονία και η Ρουμανία, παρ’ ότι δεν είναι μέλη της Ευρωζώνης πήραν κοινή βοήθεια από Ε. Ε. και ΔΝΤ, χωρίς να εκλιπαρούν τη Μέρκελ και να διασυρθούν οι λαοί τους ανά την υφήλιο, και πέτυχαν καλύτερη μεταχείριση σε σύγκριση με την Ελλάδα, τότε είναι ύβρις σε βάρος του λαού οι μεγαλόστομες δηλώσεις.
Με τις αποφάσεις των πανικόβλητων πολιτικών στη διάρκεια της κρίσης, τα χρέη άλλαξαν όχθη. Από τα ιδιωτικά, μεταφέρθηκαν στα δημόσια ταμεία. Μαζί τους άλλαξε όχθη και ο κυνισμός. Δεν κατοικοεδρεύει πια μόνο στους διεθνείς κερδοσκόπους, αλλά και στις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις για να πληρώσουν οι λαοί χρέη που δεν είναι δικά τους. Αυτό, μαζί με τον ηγεμονικό τρόπο που η Γερμανία χειρίστηκε τα μείζον πρόβλημα της δημοσιονομικής κατάρρευσης της Ελλάδας, επιβεβαιώνει για μία ακόμη φορά την έκπτωση της ευρωπαϊκής πολιτικής ένωσης σε μια απλή νομισματική συμμαχία (όπως τόσες και τόσες άλλες που γεννήθηκαν και έσβησαν στο παρελθόν).
Πάντως, οι οπαδοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αν δεν υπήρχαν οι Γερμανοί, θα έπρεπε να τους είχαν εφεύρει. Γιατί μέσα από τις στάχτες που άφησε πίσω της η Γερμανία μετά το αιματοκύλισμα της ηπείρου σε δύο παγκόσμιους πολέμους, γεννήθηκε σε κάποιους η ιδέα μιας ενωμένης Ευρώπης. Μήπως ήταν αιθεροβάμονες;
Η Βρετανία, η μεγάλη υπέρμαχος του φιλελευθερισμού, ήταν φιλελεύθερη όποτε τη συνέφερε να ανοίξει τις αγορές των ανταγωνιστών της και προστατευτική όποτε αυτοί απειλούσαν τις αγορές της. Η Γαλλία ανακάλυψε τον φιλελευθερισμό αργά. Το ίδιο και η Γερμανία που, όπως έχει γράψει ο οικονομολόγος Φρίντριχ Λιστ, απέκτησε τη μεγάλη εθνική βιομηχανία της χάρη στον προστατευτισμό. Αυτά συνέβαιναν πριν από έναν - δύο αιώνες στην Ευρώπη. Υπάρχει λόγος να συμβαίνουν και σήμερα;
Η Ζώνη του Ευρώ προέβλεπε πάντα ζουρλομανδύες λιτότητας για τους λαούς που θέλοντας και μη σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος της δημιουργίας της. Δεν προέβλεπε όμως διαδικασίες βοήθειας προς τις χώρες αυτών των λαών όταν κινδυνεύουν να χρεοκοπήσουν.
Τώρα, επιβεβαιώνεται ο αρχιερέας του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν, που είχε πει πως η γύμνια της Ζώνης του Ευρώ θα φανεί στην πρώτη σοβαρή κρίση. Η Γερμανία, η κυρίαρχη δύναμη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που άνοιξε τις πόρτες (και τις αγορές) των κρατών-μελών με μια ενιαία νομισματική ζώνη, αναδεικνύει το σκληρό της πρόσωπο. Και οι υπόλοιποι το αποδέχονται! Η Γερμανία θωρακίζεται στο οχυρό της και για να δώσει τη βοήθειά της στα πιο ευάλωτα κράτη-μέλη επιβάλλει στους λαούς τους σκληρούς όρους. Ομως, αυτό δεν θα έχει άραγε μεγαλύτερο κόστος; Πώς θα αποδεχθούν αυτοί οι λαοί τις σοβαρές επιπτώσεις από το νέο βάρος που καλούνται να σηκώσουν στους ώμους τους; Θα δείξουν κατανόηση; Θα σκύψουν το κεφάλι; ΄Η θα ξεσπάσουν με μια μαζική έκρηξη;
Για να σωθεί το σύστημα, η Γερμανία θέτει στους λαούς των χωρών που ενδεχομένως θα βοηθήσει όρους τόσο επαχθείς που θυμίζουν τους όρους που είχαν θέσει στον γερμανικό λαό οι νικητές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ο Β΄). Ενδεχομένως να πρόκειται για ευρωπαϊκή καταισχύνη, που η Ε. Ε. με επικεφαλής τη Γερμανία παραδίδει αυτούς τους λαούς στη μέγγενη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Είναι όμως εξίσου θλιβερό να παίζει η ίδια αυτόν τον ρόλο...
