«Η αγιασμένη Επανάσταση»

Δημήτρης Νατσιός

Η ανεξαρτησία εγράφη το 1821. Και θέλετε να σας είπω ποίαν ημέραν; Εγράφη κατά την ημέραν, καθ' ην ο μέγας Ποιμενάρχης των Ορθοδόξων Λαών, εξερχόμενος από τα Άγια των Αγίων εκρεμάσθη αγιάζων και αγιαζόμενος και τρώγων ακόμη τον Άγιον Άρτον και πίνων ακόμη το Άγιον Αίμα του Κυρίου.

"Η ελληνική Επανάσταση είναι η πιο πνευματική επανάσταση που έγινε στον κόσμο. Είναι αγιασμένη... Η σκλαβιά που έσπρωξε τους Έλληνες να ξεσηκωθούνε καταπάνω στον Τούρκο δεν ήτανε μονάχα η στέρηση και η κακοπάθηση του κορμιού, αλλά, απάνω απ' όλα, το ότι ο τύραννος ήθελε να χαλάσει την πίστη τους, μποδίζοντάς τους από τα θρησκευτικά χρέη τους, αλλαξοπιστίζοντάς τους και σφάζοντας ή κρεμάζοντάς τους, επειδή δεν αρνιότανε την πίστη τους για να γίνουνε μωχαμετάνοι. Διά τούτο πίστη και πατρίδα είχαν γίνει ένα και το ίδιο πράγμα". (Φ. Κόντογλου, "Πονεμένη Ρωμιοσύνη", σελ. 275, εκδ. "Αστήρ").

Παρακολουθώ τα τελευταία χρόνια με προσοχή τα μηνύματα των πολιτικών αρχηγών, κατά την ημέρα του εορτασμού της "αγιασμένης" Επανάστασης, και μάταια αναζητώ μια έστω νύξη για τον πραγματικό σκοπό της Επανάστασης. Απουσιάζει προκλητικά από τις πομπώδεις ρητορείες, η αναφορά του Κολοκοτρώνη, παραδείγματος χάριν, στην Πνύκα του 1838 που σαφέστατα οριοθέτησε τον σκοπό της Επανάστασης. Πασίγνωστο το απόσπασμα: "... Πρέπει να φυλάξετε την πίστι σας, και να την στερεώσετε, διότι, όταν επιάσαμε τα άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και έπειτα υπέρ πατρίδος". Η συχνότατη επωδός του Μακρυγιάννη "πίστη και πατρίδα μου", ήταν για όλους εκείνους που μας παρέδωσαν αυτό τον τόπο ως "τζιβαϊρικόν πολυτίμητο", ένα δίδυμο αλλά αδιαίρετο χρέος ιστορικής υπάρξεως. Μόνο σε πνευματική μυωπία θα μπορούσε να αποδοθεί η απόκρυψη ή αποσιώπηση της κεφαλαιώδους αυτής διάγνωσης ότι ο Ελληνισμός, ως ζώσα συνείδηση, συντηρήθηκε και διαφυλάχθηκε την περίοδο της αιχμαλωσίας χάρις στην Εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια, της "αποδόμησης", της αμφισβήτησης των πάντων παρουσιάζεται η ανιστόρητη αυτή θέση μειώσεως της προσφοράς της Εκκλησίας στον αγώνα ή της ταυτίσεως, των Επισκόπων κυρίως, με τον κατακτητή.

"Στην επανάσταση του Εικοσιένα, όπως και στη πολιορκία της Πόλης, μαζί με τους λαϊκούς πολεμούσανε πλήθος ρασοφορεμένοι, καλόγεροι, παπάδες και δεσποτάδες, και τραβούσανε μπροστά με τον σταυρό στο χέρι, κι από πίσω τους χύμιζε κλαίγοντας ο λαός κ' έψελνε:

διά της πατρίδος την ελευθερίαν / για του Χριστού την πίστιν την αγίαν / γι' αυτά τα δύο πολεμώ / μ' αυτό να ζήσω επιθυμώ./ Κι αν δεν τα αποκτήσω / τι μ' ωφελεί να ζήσω;".

Λόγια του Κόντογλου που αποπνέουν την δροσιά και το άρωμα της πονεμένης Ρωμιοσύνης.

Ακόμη και οι λογιότατοι, οι μορφωμένοι απομνημονευματογράφοι του Αγώνα, αντιλήφτηκαν εγκαίρως την θρησκευτική διάσταση της Εθνεγερσίας. Ο Νικόλαος Σπηλιάδης σημειώνει στα απομνημονεύματα του: "Η εθνική των Ελλήνων ανεξαρτησία αποφασίζεται από το θείον δίκαιον, διότι ο πόλεμος αυτών είναι θρησκευτικός άλλως ήρκει ν' αρνηθείς την θρησκείαν του Χριστού και ευθύς ελάμβανε τέλος η πάλη των". (σ. 576). Ο Σπηλιάδης, αγωνιστής και πολιτικός της Επανάστασης, προχωρεί ένα βήμα παραπέρα και μιλάει ευθαρσώς για θρησκευτικό πόλεμο. Δεν φτάσαμε στο '21 εμπνεόμενοι από τα ιδανικά της Γαλλικής Επανάστασης όπως διατείνονται μερικοί. Ο ίδιος ο Κοραής, σπουδαγμένος στην Ευρώπη, αρχηγέτης του λεγόμενου νεοελληνικού Διαφωτισμού, δίνει με καθαρότητα τον πραγματικό χαρακτήρα της εξεγέρσεως. Γράφει: "Αι επαναστάσεις της φωτισμένης Ευρώπης γίνονται από εν μέρος του έθνους κατά του λοιπού, αλλ' εις την Ελλάδα είναι άπαντες σύμφωνοι κατά των ξένων... ο ελληνικός στρατός οδηγείται από τας σκιάς των αγίων μαρτύρων". (περ. "Τότε", τ. 52, σελ. 17).

Δεν δίσταζαν πολλοί Μητροπολίτες, Αρχιεπίσκοποι και Πατριάρχες να επιλέξουν εκουσίως τον μαρτυρικό θάνατο προκειμένου να σώσουν το ποίμνιο τους την περίοδο της Τουρκοκρατίας και κατά την έναρξη της Επανάστασης. Είναι άγνωστο σε πολλούς, αλλά η σφαγή στην Κύπρο, απετράπη χάρις στο μαρτύριο του εθνομάρτυρα αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού: "Ποίου εγκλήματος οι κακότυχοι αυτοί άνθρωποι είναι ένοχοι, ώστε να υποστούν τόσο τρομεράν τύχην; Εάν δε ουδέν άλλο από αίμα ηδύνατο να κορέση την σκληρότητα των κυβερνητών, είμαι έτοιμος να χύσω το ιδικό μου προς σωτηρίαν των άλλων" απάντησε στους Τούρκους. Τον απαγχόνισαν τον αρχιεπίσκοπο Κυπριανό μαζί με τρεις Μητροπολίτες... κατά τα άλλα η Ορθόδοξος Εκκλησία κρατούσε "αντεθνικήν στάσιν". Αμέσως και συγχρόνως με την πτώση της Πόλης άρχισε το θαύμα της διασώσεως του Γένους με την ανάληψη εθναρχικής αρμοδιότητας εκ μέρους της Εκκλησίας, που την κατέστησαν δυνατή τα παραχωρηθέντα από τον Πορθητή προνόμια στον "πατριάρχη των του Χριστού πενήντων" Γεννάδιο Σχολάριο. Όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για την ανάσταση "Ο Θεός εσήκωσε εις τα άρματα το Γένος", γράφει στην επαναστατική του προκήρυξη ο Αλ. Υψηλάντης.

Σήμερα φτάσαμε στο θλιβερό αυτό φαινόμενο να παρουσιαζόμαστε αγνώμονες στην Εκκλησία και να απουσιάζει από τους επετειακούς λόγους, η οποιαδήποτε αναφορά για τον εθναρχικό της ρόλο. Και όχι μόνο αυτό, αλλά να μιλάμε και για χωρισμό, δηλαδή περιφρόνηση. Γράφει ο Γ. Θεοτοκάς:

«Η Ορθοδοξία, όπως παρουσιάζεται στα μάτια του ελληνικού λαού, είναι θρησκεία εθνική, συνυφασμένη αξεδιάλυτα με τα ήθη του και τον ομαδικό του χαρακτήρα, με το κλίμα και με το άρωμα του τόπου, με τα τοπία του, με την οικογενειακή του ζωή και με τα γυρίσματα των εποχών της χρονιάς. Η οργάνωσή της είναι δημοκρατική, η γλώσσα της θερμή, η ηθική της ανθρώπινη, ταιριαγμένη με την ελληνική νοοτροπία, τα σύμβολά της οικεία και αναντικατάστατα στη λαϊκή συνείδηση. Οι μεγάλες εορτές της, ο Ευαγγελισμός, το Πάσχα, ο Δεκαπενταύγουστος, τα Χριστούγεννα και τα Δωδεκάμερα και άλλες, είναι κάθε χρόνο οι μεγάλες μέρες της Ελλάδας, οι μέρες όπου το εθνικό σύνολο αισθάνεται περισσότερο από κάθε άλλην ώρα την ενότητά του, την αλληλεγγύη του, την αμοιβαία αγάπη των μελών του.

Αυτή η θαλπωρή, αυτά τα ζεστά πνευματικά κύματα που μεταδίδονται ακατάπαυστα, σ' όλην την Ελλάδα, από τους ορθόδοξους ναούς κι από τις βυζαντινές τους ακολουθίες, αποτελούν στοιχείο συστατικό, εν των ων ουκ άνευ, της ελληνικής ζωής. Για τούτο και δεν μπορεί να νοηθεί στην Ελλάδα χωρισμός Εκκλησίας και Πολιτείας ούτε και υπήρξε εδώ ποτέ αντικληρικό πολιτικό κίνημα, όπως συνέβη αλλού. Επικρίνουμε συχνά την Εκκλησία - κάποτε μάλιστα με μεγάλη δριμύτητα- αλλά την επικρίνουμε από μέσα, σαν μέλη της που απαιτούμε απ' αυτήν να γίνει καλύτερη. Δεν την πολεμούμε σαν να είναι ξένο σώμα, από το οποίο ζητούμε να χωριστούμε». («Πνευματική πορεία» εκδ. «Εστία», 134). Να κλείσουμε με τον Σπ. Τρικούπη, που μιλώντας στη Βουλή, στα 1864, τονίζει τις μεγάλες αλήθειες.

«Απατώνται κύριοι, μεγάλην απάτην, όσοι νομίζουσι, ότι εν τω συντάγματι της 3ης Σεπτεμβρίου εγράφη το πρώτον η ανεξαρτησία. Η ανεξαρτησία εγράφη το 1821. Και θέλετε να σας είπω ποίαν ημέραν; Εγράφη κατά την ημέραν, καθ' ην ο μέγας Ποιμενάρχης των Ορθοδόξων Λαών, εξερχόμενος από τα Άγια των Αγίων εκρεμάσθη αγιάζων και αγιαζόμενος και τρώγων ακόμη τον Άγιον Άρτον και πίνων ακόμη το Άγιον Αίμα του Κυρίου. Εκείνην την ημέραν εγράφη το δόγμα της ανεξαρτησίας. Και θέλετε να σας είπω που εγράφη; Εν ταις καρδίαις σας. Και διά ποίας ύλης εγράφη; Δια του αίματος του Γρηγορίου. Τοιαύτη γραφή, κύριοι, είναι αδύνατον ποτέ να εξαλειφθή».

Αναδημοσίευση από την εφημ. Γνώμη (Κιλκίς) - Ημερομηνία δημοσίευσης: 19-03-10

http://lomak.blogspot.com/2010/03/blog-post_24.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+LoMaksBlog+%28LoMak%27s+Blog%29