Η πλουτοκρατική αμεριμνησία του οικονομικού φιλελευθερισμού

Όπως διηγήθηκε ο J.Dimon, διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan Chase, η κόρη του τον ρώτησε πρόσφατα: "πατέρα, τι είναι αυτή η κρίση για την οποία όλοι μιλάνε;" και αυτός απάντησε: "Αυτό το οποίο συμβαίνει κάθε 5 με 7 χρόνια" και η κόρη ξαναρώτησε:"Και τότε γιατί είναι όλοι τόσο ξαφνιασμένοι;". Αυτό που ήθελε να πει ο J.Dimon είναι ότι όπως η κόρη του και η οικογένειά του δεν έχει τίποτα να φοβάται έτσι και οι υπόλοιποι πρέπει να ηρεμήσουν. Αυτή η πλουτοκρατική αμεριμνησία είναι που έκανε τον Richard A. Posner να εκδώσει το δεύτερο βιβλίο του για την τρέχουσα οικονομική κρίση.

Πρόσφατα διάβασα μια βιβλιοκριτική-άρθρο στο Business Week για το τελευταίο βιβλίο του Richard Posner με τίτλο: "The crisis of capitalist democracy". Έχει σημασία αυτό το άρθρο γιατί πρώτον παρουσιάζεται στο Business Week και όχι στο αριστερό Monthly Review και δεύτερον γιατί ο συγγραφέας ήταν ένας από τους κύριους φορείς της φιλελεύθερης απορρύθμισης στις ΗΠΑ, στενός συνεργάτης του Ρήγκαν, οικονομολόγος στην Οικονομική Σχολή του Σικάγο και ανώτατος δικαστής στις ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Στην Αμερική έχει o Posner πολύ μεγάλη αξιοπιστία και από πέρυσι είχε προκαλέσει αίσθηση το βιβλίο του "A Failure of Capitalism", Harvard, May 2009.

Ο R.Posner αναφέρει ότι ο ανταγωνισμός οδήγησε τους συμμετέχοντες στις χρηματοοικονομικές αγορές να αναλάβουν παράλογα ρίσκα, ιδίως όταν στοιχημάτιζαν με ξένα χρήματα. Έτσι, δεν μπορούμε να τους εμπιστευόμαστε ότι θα βάζουν το κοινό καλό πάνω από το κέρδος τους και συνεπώς θα πρέπει η κυβέρνηση να τους περιορίσει. Η περίφημη Σχολή του Σικάγο και οι ισχυροί της ακόλουθοι έπεσαν στη φάκα του να πιστέψουν ότι οι αγορές είναι τέλειες, αυτορυθμιζόμενες και η παρέμβαση του κράτους θα έκανε πάντοτε τα πράγματα χειρότερα.

Αυτό όμως αποτέλεσε μια κακή ανάγνωση της ιστορίας. Οι ρυθμίσεις που επηρεάστηκαν από την μεγάλη κρίση του 1929 μας βοήθησαν να επιτύχουμε πολλά για σχεδόν μισό αιώνα χωρίς άλλες κρίσεις. Αυτές οι πεποιθήσεις όμως δεν μας βοηθάνε πλέον στην εξήγηση της τρέχουσας κρίσης. Την εποχή του Ρήγκαν η γραμμή του Posner υπέρ της ελεύθερης αγοράς τον έκανε υποψήφιο για το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Σήμερα όμως μετανιώνει για όλα όσα παρέβλεψε και παραδέχεται το λάθος του να υπερασπιστεί το δήθεν αλάθητο της ελεύθερης αγοράς.

Σήμερα φοβάται για τις συνέπειες της κρίσεως στις ΗΠΑ είτε μέσω της μεγάλης αύξησης του δημόσιου χρέους είτε μέσω του πειρασμού για πληθωρισμό του νομίσματος. Ο μεγαλύτερος όμως φόβος του είναι ότι το πολιτικό σύστημα δεν διδάχτηκε τίποτα από την κρίση. Οι κοινωνίες από την άλλη μεριά έμαθαν να ανέχονται την ασυνειδησία των χρηματοοικονομικών αγορών ως αναγκαίο κακό της καινοτομίας και της ανάπτυξης. Έτσι, παρόλο που υπάρχει μεγάλη ανάγκη για σκληρές ρυθμίσεις οι νομοθέτες δεν δείχνουν ικανοί να περάσουν κάτι σημαντικό κάτω από τις επίμονες καμπάνιες των τραπεζικών συμφερόντων (για το θέμα αυτό είχα γράψει εδώ).

Ο Posner προτείνει την επανεγκαθίδρυση της Steagall Act για τον περιορισμό της κερδοσκοπίας μέσω του διαχωρισμού της επενδυτικής και της εμπορική τραπεζικής. Κάτι που στην παρούσα φάση θα βοηθούσε τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Ακόμη, προτείνει τον περιορισμό της επιρροής των εταιρειών αξιολόγησης οι οποίες έχουν μεγάλη δύναμη παρά τα συγκρουόμενα συμφέροντά τους με εταιρείες και αντίθετα θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθούν οι υπηρεσίες δημοσίων υπαλλήλων που στελεχώνουν τις ομοσπονδιακές ρυθμιστικές αρχές!

Αν λοιπόν τα παραπάνω τα λέει ένας από τους κύριους πρωτεργάτες του οικονομικού φιλελευθερισμού στις ΗΠΑ, τότε γιατί και οι Έλληνες φιλελεύθεροι δεν παίρνουν ένα χρήσιμο feedback αλλά συνεχίζουν ακάθεκτοι τον ανένδοτο αγώνα τους χωρίς να βλέπουν τα αδιέξοδα που έχει προκαλέσει αυτό το σύστημα εκεί όπου εφαρμόστηκε;


Πηγή: Slapped by the Invisible Hand (Business Week)
http://greekrider.blogspot.com/2010/03/blog-post_11.html